Lonen houden de prijzen niet bij

Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) maakte woensdag bekend dat de lonen in 2021 aanzienlijk minder hard zijn gestegen dan in het jaar ervoor. In 2020 zag het CBS nog een gemiddelde loonstijging met 2,9 procent, in 2021 was die 2,1 procent.

Inflatie

Tijdens de coronacrisis zijn steeds gematigder cao’s afgesproken. Uit de cijfers van het CBS blijkt dat die loonontwikkeling met vertraging reageert op de crisis. Zo gingen de lonen in de eerst helft van vorig jaar nog iets harder omhoog dan in de tweede helft.

Ondertussen lopen de prijzen van benzine, gas en allerlei boodschappen steeds harder op. De Nederlandsche Bank denkt dat de inflatie vorig jaar al 2,7 procent was en dat die gemiddelde prijsstijging dit en volgend jaar rond de 3 procent zal uitpakken. Daarmee maken de cao-lonen die inflatie bij lange na niet goed.

„Als de koopkracht wordt uitgehold, is dat niet goed voor de economie”, zegt hoogleraar arbeidsmarkt Ton Wilthagen. „Het tragische is dat de loonruimte er wel is, maar dat die niet wordt gepakt.” Hij begrijpt dat door de coronacrisis werkgevers op de rem zijn gaan staan. „Deze cijfers worden vertroebeld door de coronacrisis en de huidige lockdown. Horeca en detailhandel zijn niet de sectoren waar je als vakbond moet beginnen met hoge lonen te eisen.” Toch meent hij dat er in tal van andere sectoren wel degelijk meer mogelijk is.

Volgens DNB is de Nederlandse economie afgelopen jaar met 4,5 procent gegroeid. Wilthagen ziet dan ook een herhaling van voor de coronacrisis. „Toen bemoeide iedereen zich met de matige loonstijging. Tot premier Rutte en De Nederlandsche Bank aan toe. Het heeft niet heel veel geholpen en ik denk ook niet dat de lonen deze keer snel gaan pieken.”

De horeca, die zwaar lijdt onder de crisis, zijn de lonen met 0,3 procent het minst hard gestegen. Daar staat een plus van bijna 3 procent in de gezondheidszorg tegenover. Er is tijdens de crisis extra geld naar het zorgpersoneel gegaan, ook al bleef er politieke discussie of het genoeg was. Opvallend genoeg stegen de onderwijssalarissen met 1,4 procent veel minder hard.

Flexwerkers

Wilthagen denkt dat goedkope flexwerkers voor werkgevers een gemakkelijk uitweg zijn om hoge lonen te voorkomen. „Daarnaast is de macht van vakbonden steeds minder geworden. En veel vakbondsbestuurders zijn helemaal opgegroeid in de cultuur van loonmatiging.”